Hz. Süleyman Camii ve Sahabe Kabirleri, Diyarbakır'ın en önemli tarihi ve dini mekanlarından biridir. Caminin ilk yapım tarihi bilinmemekle birlikte, minaresindeki kitabeye göre 1155-1160 yıllarında Nisanoğulları döneminde Cemalüddevle unvanlı Nisanoğlu Kemaleddin Ebu’l Kasım Ali tarafından yaptırılmıştır. Mimarı muhtemelen Diyarbakır’daki Nisanoğlu dönemi yapılarında adı geçen Hibetullah el-Gürgani’dir.
Hz. Süleyman, Nasıriye ve Kal’a camii olarak da anılan bu yapı, önemli bir inanç yeri olduğundan her dönem ekleme ve onarımlar görmüştür. 1631-1632 ile 1656-1658 yıllarında Diyarbakır’da iki defa valilik yapmış olan Silahdar Murtaza Paşa tarafından cami onarılmış, yapıya çeşme ve tuvaletler eklenmiştir. 1875 yılında Diyarbakır Valisi Ahmet Tevfik Paşa da caminin dekorasyonuyla ilgilenmiş ve türbeyi onartmıştır.
Yapı topluluklarından oluşan cami, siyah bazalt taştan inşa edilmiştir. Caminin en önemli özelliklerinden biri, içinde 27 sahabenin kabrinin bulunmasıdır. Silahdar Murtaza Paşa tarafından astırılan kitabeye göre, "isimleri sayılan 27 nefer diğer sahabe-i kiram ile beraber medfundurlar." Şimdiki manzum kitabede ise bu 27 sahabenin isim veya künyeleri şöyle zikredilmiştir: Süleyman b. Halid (r.a), Rıdvan (r.a), Mes’üd (r.a), Beşir (r.a), Hamza (r.a), Amr (r.a), Şu’be (r.a), Sabit (r.a), Zeyd (r.a), Zeyd (r.a), Halid (r.a), Halid (r.a), Nu’man (r.a), Muhammed (r.a), Muhammed (r.a), Abdullah (r.a), Abdullah (r.a), Abdullah (r.a), Hasan (r.a), Hasan (r.a), Ka’b-i Zişan (r.a), Fudayl (r.a), Malik (r.a), Fahr (r.a), Ebu’l Hamd (r.a), Ebu Nasr (r.a), Muğire (r.a). Bu özelliğiyle cami, önemli bir ziyaret yeri olma özelliğini korumaktadır.
