Ulu Sultan Kimdir
Bahşi oğlu Yahya Efendi Kimdir
Ezine Yaylacık Köyü'nde türbesi bulunan ve adı babasıyla birlikte anılan Bahşî Yahya Efendi, Yıldırım Beyazıt'in damadı Emir Sultan adıyla meşhur Seyyid Emir Buharî Hazretlerinin (1368- 1430)öğrencilerindendir.
Yazma eserlerinde yer alan künye adı Yahya bin Bahşî bin ibrahim Rumi Göneni' dir. Yine yazma eserlerinde ölüm tarihi H.840/ M.1436 olarak verilmektedir. Bu künyeye göre adı Yahya, baba adı Bahşi ,dede adı ibrahim'dir. Gönenli'dir. Miladi 1436 tarihinde vefat etmiştir , doğum tarihi ise bilinmemektedir.
Aslen Gönenli olan Bahşi Yahya, Bursa'da tahsilini tamamladıktan sonra bugün Çanakkale Erdek sınırları içinde bulunan, Tuzla-i Behrâmiyye Sancağı , Yıldırım Beyazıt Medresesi'ne müderris olarak atanmıştır.
Daha sonra Tuzla Sancağı’na bağlı Yaylacık Köyü'ne yerleşmiş , burada Yıldırım Beyazıt vakfı tarafından Bahşi Yahya adına ve evladına meşrut vakıf olarak cami, zaviye ve türbeden müteşekkil bir külliye kurulmuştur .
Bahşi Yahya, keşif yoluyla Ulu Sultan'ın kabrini bulmuş , türbesini yaptırıp, zaviye ve cami kurdurup buraya yerleşmiş, ömrünün sonuna kadar burada türbedar olarak hizmet etmiş , zaviyesinde şeyhlik, camide imamlık vazifesini icra etmiş , bu arada da birçok eser kaleme almıştır . Vefatından sonra evlatları türbedarlık, şeyhlik ve imamet hizmetini devam ettirmiştir. Türbenin dışında ,Caminin haziresinde,Bahşi Yahya evladından birçok türbedarın mezarı vardır. Bugüne kadar intikal eden birkaç mezar taşı kitabesinde Bahşi Yahya evladından türbedarların birkaçının adı belirtilmektedir.
Türbede Bahşi Yahya ile birlikte medfun Ulu Sultan olarak tanınan ancak ismi bilinmeyen zat, Evliya Çelebi'nin seyahatnamesinde belirttiği gibi,Istanbul'un fethi için gelen ulu Sahabe-i Kiramlardandır.
Türbe, hem bölge halkınca hem de bölge dışından gelenler tarafından yoğun olarak ziyaret edilmekte ve halk arasında Bahşi Yahya hakkında birçok menkıbe anlatılmaktadır.
Bahşi Yahya Efendinin müderrislik yolunda Emir Sultan'dan başka önde gelen diğer hocaları Alaşehirde medfun şeyh Sinan efendi, Büyük Lutfullah efendi ve Kadi Beyzâvi idi.
Sekiz adet eseri bilinen Bahşi Yahya Efendinin dört eseri yazma eserler kütüphanelerimizde bugüne intikal etmiştir . Bahşi Yahya Hocası Kadı Beyzavî'nin tefsirini ezbere okuturdu. Hocası Emir Sultan'in hayatın ve menkibelerini anlattığı "Menakib-ı Emir Sultan" adlı eseri meşhur eseridir.Tek nüshasını tespit edebildiğimiz bu eser Konya Bölge Yazmalar Kütüphanesindedir. Bu menkıbe kitapta Bahşi Yahya, hocası Emir Sultan anlatırken kendi hayatından da bahsetmektedir.
Yazma kütüphane taramalarında Yahya Bahşi'den yaklaşık yüz yil sonra yaşayıp vefat eden Muhyiddin Yahya bin Bahşi adı ile bir başka müderris daha vardır. Bu müderrisin de Emir Sultan 'in menkibelerini anlattığı bir eseri vardır. Eserinin tam adi "Menâkibul-Cevâhir li-
Hakki Emîr Sultân" dir. Yazma kütüphanelerde birçok nüshasi bulunmaktadır. Bu menkıbe eserde Emir Sultan ile birlikte talebesi Gönenli Yahya Bahşi' den de bahsedilmektedir.
Bugün yazma eserler kütüphanelerimizde bulunan mevcut eserleri şunlardır :
1. Menâkibi Emir Sultan 2. Serhu Seriâti'ı islâm 3. izharu'ı Esrar
4. Lemhü'l-Mesâili'n-Nahvîye
Osmanlı dönemi boyunca hizmetini devam ettiren külliye daha sonra çökmeye terk
edilmiş halde iken 1982 yılında bölgeye gelen işadam,hayırsever merhum Celalettin Topçu, külliyenin yeniden onarım çalışmalarını başlatmış , bölgeye hizmetin sürekliliği için de vakıf kurmuştur. 20 Ekim Recep 2000 yılında vefat ederek külliyenin yanındaki türbesine defnedilmiş, külliyenin ihyası görevini damadı işadamı ve hayırsever İsmail Veral devam ettirmiştir. Bu çalışmalar sonunda türbe ve külliye yeniden ihya edilerek 25 Mayis 2014 tarihinde ibadete ve ziyarete açılmıştır .
Türbeyi ve külliyeyi inşa ve ihya edenlere türbede ve haziresinde yatanlara,
Allah rahmet etsin. Ruhlarına Fatiha.
Prof. Dr. Ahmet Kala
istanbul Üniversitesi
VAKAR Vakıf Arastrmaları Merkezi Başkanı
Yaylacık Hacı Baba Cami ve Külliyesi, Fetihler Hayır Hizmetleri Vakfı tarafından restore edilerek kullanıma açıldı. 2014
