Öşvank Manastırı (Oshki)
Erzurum'un Uzundere ilçesinde yer alan Öşvank Manastırı, Gürcü mimarisinin en önemli örneklerinden biridir. 10. yüzyılda Gürcü Bagratlı Krallığı döneminde inşa edilmiştir. Manastır, özellikle ana kilisesi, çan kulesi ve zengin freskleriyle dikkat çeker.
Manastırın yapımına, o dönemin önemli figürlerinden Kral III. David Kuropalates'in desteğiyle başlanmıştır. Öşvank, sadece dini bir merkez olmakla kalmayıp, aynı zamanda eğitim ve kültür alanında da önemli bir rol oynamıştır. Manastırda el yazmaları çoğaltılmış, çeviriler yapılmış ve dönemin bilimsel çalışmaları yürütülmüştür.
Günümüzde büyük ölçüde ayakta kalan manastır kompleksi, bölgenin tarihi ve kültürel zenginliğini gözler önüne seren önemli bir yapıdır.

Öşvank Manastırı'nın Hikayesi
Öşvank Manastırı, Erzurum'un Uzundere ilçesindeki Çamlıyamaç Köyü'nde, 10. yüzyılda Gürcü Bagratlı Krallığı döneminde, Adarnase Kuropalates'in oğlu III. David Kuropalates'in desteğiyle inşa edilmiştir. Manastırın yapımına 963 yılında başlanmış ve ana kilise 973 yılında tamamlanmıştır.
Öşvank, sadece bir ibadethane olmanın ötesinde, döneminin önemli bir kültür ve eğitim merkezi olmuştur. Manastırda el yazmaları çoğaltılmış, çeviriler yapılmış ve dönemin önemli bilginleri burada eğitim görmüştür. Manastırın duvarlarını süsleyen eşsiz freskler, özellikle İncil'den sahneleri ve aziz figürlerini barındırır ve Gürcü fresk sanatının en güzel örneklerinden kabul edilir.
Zamanla bölgedeki siyasi değişimler ve depremler nedeniyle zarar gören manastır, özellikle Osmanlı döneminde kısmen kullanılmış ve bazı eklemeler yapılmıştır. Ancak asıl ihtişamını Gürcü Krallığı döneminde yaşamıştır. Günümüzde büyük ölçüde ayakta kalan yapı, hem mimarisi hem de sanatsal değeriyle bölgenin en önemli tarihi eserlerinden biridir.

Öşvank Manastırı, dini bir merkez olmanın yanı sıra, kültürel ve eğitimsel amaçlarla da inşa edildi. Döneminde Gürcü Krallığı için büyük bir prestij simgesiydi ve bölgedeki Hristiyanlığın yayılması ve pekiştirilmesi için önemli bir rol oynuyordu.
Manastırda sadece ibadet edilmiyor, aynı zamanda el yazmaları kopyalanıyor, çeviriler yapılıyor ve dönemin önemli bilginleri burada eğitim görüyordu. Bu da Öşvank'ı bir nevi orta çağ üniversitesi haline getiriyordu. Yani hem ruhani hem de entelektüel bir merkez olarak işlev görüyordu.

Öşvank Manastırı, aslen bir Gürcü Ortodoks manastırı olmasına rağmen, belirli dönemlerde Bizans İmparatorluğu ile doğrudan ilişkileri olmuştur. Özellikle bölgenin Bizans kontrolüne geçtiği zamanlarda, manastırın da bu siyasi değişimlerden etkilendiği görülmüştür.
Edinilen bilgilere göre, 1022 yılında bölge Bizans İmparatorluğu denetimine geçtikten sonra, kilisenin büyük kubbesi Bizans İmparatorları II. Basileios ve VIII. Konstantin tarafından 1022-1028 yılları arasında onarılmıştır. Bu, Bizans'ın manastırı kendi dini ve kültürel etkileşim alanında tutmaya yönelik bir çabası olarak yorumlanabilir. Manastır, bu dönemde de büyük olasılıkla dini ibadet, el yazması çoğaltma ve eğitim gibi orijinal amaçları doğrultusunda kullanılmaya devam etmiştir.
Özetle, Öşvank Manastırı'nın Bizans dönemindeki kullanımı, Gürcü Ortodoks kimliğini korurken, Bizans İmparatorluğu'nun bölgedeki nüfuzuyla ilişkili olarak onarım ve dini devamlılık şeklinde olmuştur.