Çaykara-Sultanmurat Yolu üzerindeki Parma Yaylası‘nda bulunan Ağaçbaşı Turbalığı Türkiye’nin en büyük ve tüm özellikleriyle gerçek bir yüksek rakım turbalığıdır. Ağaçbaşı ve çevresindeki turbalıklar , Avrupa’nın en güneyinde bulunan çok nadir yüksek rakım bataklığı olması nedeni ile dünya ölçeğinde korunması gerekli bir doğal mirastır.
Ağaçbaşı yaylası ve turbalığı, Trabzon Köprübaşı İlçesi sınırlarında , Harman tepenin güneyinde ve iki su havzası (Sürmene-Küçükdere) arasında 2000- 2100 m. rakıma sahip, yüksek yağış alan (yıllık ort 1300-1500mm) ve yaz aylarını 2/3 ünde sisli ve nemli olan ve eğimli, birkaç metre derinliğe sahip dalgalı tasarıma sahip bir platoda bulunur.
Ağaçbaşı yaylası turbalığı ve çevresinin tabanındaki kaya; üst kretase yaşlı bazalt, andezit lav ve proklast yapılardan oluşmuştur
Yayla ve çevresindeki turbalıklar tahminen 35 hektar’lık kısmı kaplar.
Alanın varlıklı nebat örtüsü Türkiye’ de seyrek tespit edilen ya da Ağaçbaşı turbalığı ve çevresinden başka hiçbir yerde bulunmayan taksonlardan oluşmaktadır.
Ağaçbaşı Turba Bataklığını ehemmiyetli kılan alansal büyüklüğü, endemik çeşitleri yanında, bölgenin ekolojik ve de iklimsel geçmişi konusunda 9.000 senelik devasa bir malumat hazinesini bünyesinde barındırmasıdır.
Alanda görülen mevcut nebat örtüsü Türkiye’ de epey seyrek bulanan veyahut Ağaçbaşı ve çevresinden (Barma, Yılanataş vd.) başka yerde bulunmayan taksonlardan ve türlerden oluşmaktadır. Hem turba hem de üzerinde mevcut dünya ölçeğinde seyrek nebat çeşitleri, alanın biyolojik rezerv olarak korunmasını mecburî kılmaktadır.
Trabzon Parma Yaylası Turbalığı, 25 Kasım 2019 tarihli Resmi Gazete’de yer alan 1809 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile “potansiyel doğal sit koruma statüsü’nün değerlendirilmesi sonucunda “Kesin Korunacak Hassas Alan” olarak tescil ve ilan edilmiştir.
