Isparta Adada Antik Kenti’nin ismi ilk olarak Artemidoros’da geçmektedir. Kent, 1888 yılında ilk olarak G. Hirschfeld ve aynı zamanda W.M. Ramsey tarafından tespit edilmiştir. Kentin kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte MÖ II. yüzyılda Termesosla Adada arasında yapılan bir anlaşma metninde geçmektedir. Kentte MÖ I'inci yüzyılda sikke basıldığı da göz önüne alınırsa, kentin bu tarihten daha önce kurulduğu düşünülmektedir.
Roma İmparatorluk Dönemi'nde özellikle İmparator Traianus, Hadrianus ve Antonius Pius dönemleri Adada’nın en parlak dönemleridir. Kent, Caralis (Beyşehir) Gölü’nün batı kıyısını izleyerek Antiokheia (Yalvaç), Neapolis (Şarkikaraağaç), Timbiriada (Aksu), Adada (Karabavlu) üzerinden Pednelissos (Kozan) ve Perge (Aksu) antik kentine uzanan antik yol üzerinde yer almaktadır. Kentte tabanı taş döşeli bir antik yol, Roma İmparatorluk Çağı Traianus Tapınağı, İmparatorlar Tapınağı, İmparatorlar ve Zeus Megistos-Serapis Tapınağı ile Yeniköy yolu altında kalan İmparatorlar ve Aphrodite Tapınağı yer alır. Ayrıca forum, bazilika, akropol, anıtsal çeşme, yönetici binası, açık hava toplantı yeri, tiyatro ve mezar anıtı bulunmaktadır. Kent düzlüğü ile vadi arasındaki bölümde yer alan kayalık alandaki akropol savunma amaçlı yapılmıştır. Akropolün çevresi sur duvarları ve kuleler ile çevrilidir. Akropolisin batı kısmında kentin açık hava toplantı yeri bulunmaktadır. Toplantı yerinin önüne sonradan kentin alışveriş ve idari merkezi olan forum ve bazilika yapılmıştır. Adada forumu 32x45m’lik bir alanı kaplar. Tabanı düzgün taşlarla kaplı olan forumun ortasında büyük bir sarnıç yer alır. Forumun batısında cadde, diğer iki yanında stoalar (sütunlu galeri) bulunur. Forumun kuzeyinde doğu-batı yönünde bir bazilika vardır. Forumun güneydoğu kısmında anıtsal bir çeşme bulunmaktadır.
Adada’nın en büyük kilisesi vadinin batı kısmındadır. Kilise burada eski bir yapının teras ve iç duvarlarından yararlanılarak Bizans Dönemi'nde inşa edilmiştir. Kent düzlüğünün batısında tepe yamacına inşa edilen tiyatronun sahne binası ve orkestra kısmı toprak altındadır. Cavea (seyirci oturma yerleri) kısmı, müze kurtarma kazısı ile temizlenerek açığa çıkartılmıştır. Tiyatronun mevcut kapasitesi bin kişiliktir.
Adada Antik Kenti Yürüyüş Parkurları
Sağrak Köyü yakınında bulunan Adada Antik Kenti, Sütçüler İlçesi’ne 10 kilometre uzaklıktadır. Sağrak Köyü çıkışındaki tabelalar takip edilerek ulaşılabilen kentte Roma Dönemi’ne ait ayakta kalmış binalar ziyaretçilerini karşılar. Forum yapısı, devlet binaları, Zeus Tapınağı, imparator tapınakları, tiyatro ve Bizans Bazilikası çok kısıtlı restore görmüş bu kentin ayakta kalmış bekçileridir.
Yürüyüşe başlamadan önce antik kentte kısa bir gezi, birazdan yürünecek olan Kral Yolu için yeterli bir hazırlık olacaktır. Kentin girişinde yer alan bilgilendirme tabelasından forum yapısı kalıntısına (güneydoğu) doğru devam eden patikadan biraz ilerlendiğinde geniş forum alanına ulaşılır. Bu tarihi mekanda fotoğraflar çekebilir düzgün yontulmuş taşları inceleyebilirsiniz. Akıldan çıkarılmamalıdır ki taşların üzerine çıkmak tehlikeli olmasının yanında onlara zarar da verir.
Bu kalıntıdan yine güneydoğu yönünde ilerleyen patika ziyaretçileri Kral Yolu’na doğru götürecektir. Diğer bina kalıntıları, su sarnıçları eşliğinde yaklaşık 350 metre ilerlendiğinde bir başka yapı olan Bizans Dönemi Bazilikayla karşılaşılır. Bu kalıntıdan patikanın devam ettiği dere tabanına yönelmek gerekir.
Bu antik yol aynı zamanda Hristiyanlık Dini’nin ilk dönem azizlerinden Aziz Paul’ün de geçtiği yoldur. Türkiye’nin işaretli en uzun ikinci yürüyüş yolu olan Aziz Paul Yolu’nun bir bölümü de düzgün taşlarla döşenmiş Kral Yolu’dur. Bazilikadan sonra 500 metre ilerlendiğinde taş döşeli yola ulaşılır. Eşsiz kanyon manzarası dikkatleri üzerine toplasa da yol üzerindeki büyük sayılabilecek boşluklar ayak burkulması tehlikesini de beraberinde getirebilir. Ayrıca bu yol yağışlı havalarda oldukça kaygandır.
700 metre kadar devam
